АИТВ-на тексерілудің – жаңа көмегі

Былтыр 2014 жылы денсаулық сақтау ұйымдарына көрсететін мемлекеттік қызмет тағы біреуге көбейді, мемлекеттік көмектің тізіміне тұрғындарды АИТВ-на тексеру қосылды.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысымен мемлекеттік қызметтің «АИТВ инфекциясына ерікті анонимді және міндетті конфиденциальді медициналық тексерілу» стандарты бекітілген.

Мемлекеттік қызмет медициналық ұйымдарға, алғашқы медико-санитарлық көмек көрсететін (емханалар, дәрігерлік амбулаториялар) және Астана қаласының ЖИТС-н алдын алу және күресу орталығына көмек көрсетеді.

Көмекті қаламыздың кез келген қалаған тұрғыны ала алады, оның ішінде анонимді. Жалпы мұндай көмек тұрғындарға бұрында көрсетілген, бірақ осы жылдан бастап АИТВ-на тексерілу мемлекеттік көмек тізіміне кіреді.

АИТВ-на тексерілу не үшін керек?

Өкінішке орай қоғамда АИТВ-на тексерілуді түсініксіз және керек жоқ талдау деп қабылдайды, немесе тіпті еш мән бермейді. Көбіне, таныстар немесе туыстар, өзінің жақынының тестілеуден өтуге ниетін біліп қойып, тез арада онда бір «сұмдық» бар деп күдіктенеді. Олай істеудің қажеті жоқ. Ол неліктен олай істегені, АИТВ-на тестілеуден өту құлшынысы- бұл, бәрінен бұрын өзінің денсаулығына және жақындарының денсаулығына жаны ашығанның белгілері.

АИТВ-на тексерілу біздің елде көп жағдайда ерікті түрде жасалады. Бірақ, кей жағдайларда АИТВ-на тексерілу міндетті болып табылады.

Міндетті тексерілуге қан және оның құрамы, ұлпа және мүшелердің (мүше бөліктері), сотталғандар, жүкті әйелдер, жыныстық клеткалардың донорлары және реципиенттері, медициналық қызметкерлер, жұқтырылған материалдармен жұмыс жасайтын қызметкерлер, әскерге шақыртылушылар,  АИТВ жұқтырған аналардан туылған балалар, шет ел азаматтары және т.б.

АИТВ –инфекциясы ерекше симптомдарға ие болмағандықтан, АИТВ инфекциясын алып тастамайтын көптеген клиникалық жағдайларда, АИТВ-на тексерілу тағайындалады.Түберкүлезбен ауырғанда, вирустық гепатит В және С, сондай ақ жыныстық жолмен берілетін инфекцияларда, АИТВ-на тексерілу міндетті түрде жүргізіледі.

Астана қаласында дәлірек айтқанда 80% АИТВ жағдайларының анықталуы 20-39 жас аралығына келеді – жас өспірім, еңбекке құлшыныс кезі, әркім өз болашағына жоспар құратын жас.Сондықтан осы жаста кезеңімен АИТВ-на тестілеуден өту керек, өзіңнің АИТВ-статусыңды білу үшін. Тұрғындардың арасында акциялар өткізу кезінде біз үнемі АИТВ-на экспресс-тестілеу өткіземіз. Мен жас аралықтары 20-25 жас өспірімдерге таң қалдым, тестілеуден өтуге шақырған кезде, өздерінің АИТВ-на статусының теріс қорытындысына сенімді және талдауға жүгінбейді. Мен оларды көріп олардың құрдастарымен әңгімелескен кездерді есіме аламын- біздің ЖИТС орталығының пациенттерін, оларды өздеріне сенімді болған, бір кездей соқ жыныстық қатынастан ештеңе болмайтынына, егер олар соны білсе ғой...

Тұрғындардың жыныстық өмірін ЖИТС орталығының мамандары қадағалауға күші жетпейді және қандайда бір тәртіпті жүктеуге де шарасыз, бірақ біз АИТВ-на әр адамға тексерілу керек екенін, кім белсенді жыныстық өмір сүретіндерге және жыныстық партнерлерін жиі ауыстыратындарға ескертуге міндеттіміз.

Өкінішке орай, жастар жыныстық серіктестігін таңдағанда және жалпы интимдік жақындасу сұрақтарына ат үсті қарайды. Меніңше, аталған мәселелерді шешуге нағыз сәтті уақыт туған сияқты. Егер осы кезеңде араласпаса, біздің жастардың репрадуктивтік денсаулығы- болашақ аналар және әкелерге қауіп-қатер төнуде. Егер әрі қарай жастардың жыныстық тәрбиесінің қажеттілігін теріске шығаратын болсақ, 15 жастағы қыздардың жүктіліктерінің тіркелуі сандары, жасөспірімдердің іштегі баланы алдыруы,  постинфекциялық бедеуліктің саны жоғарлайды.Идеологияға сенуге келмейді, заман басқа. Бірақ бұл тақырып басқа мақалаға арналған.

АИТВ-на қатысты сұрақтар әрқашанда сыпайылық тақырып болып табылады, АИТВ/ЖИТС төңірегінде бұрыс ақпараттар көп, жұқтырылған адамдар стигма және кемсітуді бастан кешіруді жалғастыруда. Жай ғана клиникаға келіп, АИТВ-на тестілеуден өту әркезде бола бермейді, қорқыныш әркезде қасында болады. Егерде сіз АИТВ-ы сізде жоқ екеніне сенімді болған күннің өзінде, санаңызда сақтану туындауы мүмкін. Егер АИТВ-на тексерілу кездейсоқ жүріс тұрыстан кейін қажеттілік тудырса, оған шешім қабылдау оданда қиындық туғызады. Мұндай сұрақтар біздің арнайы веб-сайтқа өте көптеп түседі.Әр жағдайда біз АИТВ-на тестілеудің оң жақтарын, өзінің АИТВ-статусын білудің қандай маңызды екені туралы әнгімелеп береміз.

Бұл қорқыныш түсінікті, бірақ оны жеңіп шығуға болады. Әрине, тестілеудің қорытындысы өмірдің барлығын және болашаққа деген жоспарларды өзгертіп жібере алады. Бірақ әр жағдайда өз-өзін қолға алып және тығырықтан шығуға болады. Әр күні біздің Орталықтың дәрігерлері осындай адамдарға жаңадан өмір сүруге және сенімділікке қол жеткізуге көмектеседі. Қуантатыны, көп жағдайда олардың ол қолынан келеді.

АИТВ-ң қандағы анықтаудың зертханалық анықталуы кейбір ерекшеліктерге ие, вирустың өзін емес, вирустың енуіне жауап қайтаратын антиденелерін анықтайды. Мүмкін болған жұқтырудан кейінгі қандағы АИТВ-на антиденелерді анықтау мүмкіндігі, тек үш айдан соң ғана. АИТВ-н жұқтырғаннан кейінгі алғашқы үш айда, аталғандай «терезе» кезеңі жүреді, антиденелер вирусқа өнделуі басталады және олардың көлемін зертханада анықталмайды. Бірақ «терезе» кезеңінде адам өзінің жыныстық серіктестеріне (немесе есірткіні тамырішілік қолданатын серіктестеріне) жұқтыра алады.Сондықтан қауіпті жағдайдан кейін тексерілуді 3 айдан кейін қайталау керек.

Айта кететіні, АИТВ-на тексерілу қызметі ақысыз және кеңес жүргізумен жалғасады, медициналық қызметкерден АИТВ туралы барлығын білуіңізге болады. Қызмет талдауды тапсырған сәттен бастап (теріс қорытынды болған кезде) 3 жұмыс күнінің ішінде көрсетіледі, кәмелет жасқа толмағандарды тексеру олардың ата аналарының немесе заңды өкілдерінің қатысуымен жүргізіледі.

Талдаудың қорытындысы туралы сіз және дәрігер біле алады.ақпарат толығымен жабық, оңаша. Талдауға қанды шынтақ тамырынан 3-5 мл көлемінде залалсыздандырылған пробиркада алады. Тестілеуді таңертен аш қарынға немесе туәліктің кез келген сәтінде тамақ ішкеннен соң да тапсыруға болады. Тексерукезінде АИТВ-н жұқтыру қаупі толығымен шектетілген, қан алуға тек бірреттік құрылғылар қолданылады. 

Оқырмандардың тағыда естеріне саламын, АИТВ-на тексеруден өту керек, АИТВ жұқтыратындай қауіпті жағдайлар (мүшеқапсыз жыныстық қатынас) болған болса,  организмінде АИТВ жоқ екеніне, өзіне сенімді болу үшін, бала табу жоспарында болса, медициналық көмекті уақытылы алу үшін, АИТВ-н жүктіліктің ерте кезеңінде анықтау үшін және соңғысы дені сау болуы үшін.

Мусина С.Б. – астана қаласы ЖИТС алдын

алу және күресу орталығының

бас дәрігерінің орынбасары

Каждый ребенок заслуживает детства

Эпидемия ВИЧ/СПИДа  резко изменила мир, в котором живем мы и наши дети. Вначале  считалось, что эпидемия затрагивает детей лишь косвенно, но к сожалению, дети находятся в эпицентре  этой проблемы. И на сегодняшний день ситуация по детскому ВИЧ/СПИДу  остается  тревожной, хотя  два понятия – дети и ВИЧ, казалось бы, абсолютно несовместимы.

Большинство  случаев заражения  младенцев и малолетних  детей ВИЧ-инфекцией  связаны с передачей от матери к ребенку. Заражение ВИЧ- инфекцией детей может быть во время беременности, родов, а также  при кормлении  грудью.

В норме в период вынашивания плацента, соединяющая мать и плод, защищает плод от инфекционных агентов, таких как ВИЧ, находящихся в материнской крови. Однако, если мембрана плаценты воспалена или повреждена, она уже не так эффективно защищает от проникновения  вируса.    Чтобы снизить риск внутриутробного заражения необходимо как можно раньше встать на учет в женскую консультацию и своевременно,  с 14 недель беременности, начать профилактическое лечение, что позволит снизить риск заражения.Будущие  матери  проходят  двукратный  скрининг на выявление ВИЧ-инфекции во время беременности.

Все дети, рожденные от ВИЧ-позитивных матерей, получают  антитела к вирусу через плаценту. Однако, только у 15-23% этих детей в последующем диагносцируется ВИЧ-инфекция. Материнские антитела сохраняются до 12- 18 месяцев и окончательно определить инфицирован ли ребенок можно лишь  после этого срока. Все дети по перинатальному  контакту  получают  шестинедельный профилактический курс лечения, находятся на искусственном  вскармливании, наблюдаются в Центре СПИД, где  обследуются в установленныесроки до исчезновения материнских  антител к ВИЧ. Если по достижению 12-18 месяцев  вирус у ребенка не обнаружен, он снимается с учета с диагнозом «Здоров».

Диагноз «ВИЧ-инфекция» выставляется  ребенку, у которого в крови  обнаружены РНКВИЧ и имеются клинические проявления.Учитывая, что иммунная  система у детей до конца не сформирована,результаты анализов у них отличаются от результатов взрослых людей. При правильной подобранной  терапии лечение  переносится удовлетворительно.  

У детей с ВИЧ-инфекциеймогут отмечаться задержка психомоторного развития, гипотрофия, часто анемия. Около 50%  детей рождаются с низким весом, неврологической  симптоматикой.

Для сохранения здоровья ребенка необходимы:

правильный подбор антиреровирусной  терапии

соблюдение гигиены в доме

режим и диета ребенка: полноценно питаться, гулять на свежем  воздухе

следить за ротовой  полостью

избегать  любых инфекций, выполнять все требования врача по лечению.

При поступлении в дошкольные образовательные заведения или школу, от родителей не требуется сообщать диагноз ребенка администрации школы или детсада.Право на сохранение в тайне  медицинского диагноза предусмотрено законодательством не случайно. Население  недостаточно  информировано о ВИЧ-инфекции, а неверные представления о природе заболевания и необоснованные опасения заразиться ВИЧ широко распространены.

За годы распространения эпидемии нигде в мире не было зарегистрировано ни одного случая передачи ВИЧ-инфекции от одного ребенка другому. ВИЧ-инфицированные дети с детства вынуждены сопротивляться болезням, конечно, их жизнь не такая как у здоровых сверстников. Однако, достижения современной медицины позволяют  лечить ВИЧ у детей и дают возможность им жить полной, здоровой  жизнью.

Наша поддержка, доброта илюбовь будут только в помощь!

Врач-инфекционист Центра СПИД               

Абилова Л.З.

ПРОФИЛАКТИКА  ВИЧ-ИНФЕКЦИИ  СРЕДИ  РАБОЧИХ-МИГРАНТОВ

В  ГОРОДЕ АСТАНЕ

         СПИД и миграция на сегодняшний день представляют  две критические социальные проблемы, с которыми сталкивается меняющийся мир. По оценкам Всемирной организации здравоохранения, число людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека (ВИЧ), составило около 50 миллионов человек.Рост  эпидемии в основном связан с употреблением  инъекционных  наркотиков, однако  растёт  передача ВИЧ половым  путём,  как  среди  гетеросексуальных пар, так и среди мужчин, имеющих половые контакты с мужчинами (МСМ) в возрасте  от  20-39 лет.

 Большая  часть случаев  была  зарегистрирована в ряде развивающихся стран Азии и Африки, где распространению вируса способствуют нищета, слабые системы здравоохранения и ограниченные ресурсы для профилактики и лечения.

В  то же время, миллионы человек в мире живут и работают вне страны своего гражданства, кто постоянно мигрирует.

Мигрантам всегда грозит повышенный риск ухудшения здоровья,  в т.ч.  и заражения ВИЧ-инфекцией. Это обусловлено нехваткой денежных средств, неудовлетворительными условиями проживания, уменьшением доступа к медицинским услугам или их отсутствием. Непохожесть мигрантов часто приводит к неприязни и изоляции со стороны принимающего населения. Кроме того, как и в случае с другими людьми, живущими с ВИЧ/СПИД, заражению ВИЧ-инфекцией способствует  более рискованное поведение, которое  провоцируется  разделением с семьей, ощущением освобождения от прежних социальных норм и традиций, восприимчивостью к воздействию  равного окружения, что приводит к  беспорядочным  половым  отношениям, зачастую  с  частой  сменой   полового партнера.

Медицинские и социальные службы готовы оказывать помощь рабочим-мигрантам, но они сталкиваются с проблемой налаживания контакта с этим контингентом. Часто группы мигрантов живут в изолированной среде,  поэтому  возникают сложности  в предоставления  им услуг по профилактике ВИЧ-инфекции, необходимы  специальные  подходы с  учетом  ненормированного  рабочего  времени и национально-культурных особенностей.

ГККП «Центр по профилактике и борьбе со СПИД» города Астаны    проводит  санитарно-профилактическую  работу  с  мигрантами по вопросам сохранения здоровья, снижению риска инфицирования ВИЧ и инфекциями передаваемыми половым путем  по нескольким направлениям.

Организуются лекции - семинары «Актуальность  ВИЧ-инфекции в сфере труда» с  выходом сотрудников Центра в места работы и проживания  рабочих-мигрантов: непосредственно на промышленные предприятия, строительные объекты, в общежития. Проводится распространение информационных материалов на  государственном и русском языках. Обеспечен доступ рабочих-мигрантов к средствам индивидуальной профилактики ВИЧ-инфекции.

Специалистами Центра СПИД была проведена экспресс-оценка ситуации, которая выявила преобладание среди рабочих-мигрантов лиц мужского пола (90%), средний возраст  которых 30 лет, приехавших  преимущественно из  Албании, Турции, Узбекистана, Киргизии, России.

Многие строительные компании для  проведения тестирования на ВИЧ  заключают  договора с Центром СПИД. Некоторые  организации  приглашают  медицинских работников  Центра  в свою организацию, для  проведения  на  рабочих  местах  экспресс - тестирования  на ВИЧ  желающим  узнать свой ВИЧ-статус.

         В  Астане трудовые мигранты работают преимущественно в сфере строительства и на промышленных предприятиях.

В рамках повышения рейтинга Глобального индекса конкурентоспособности (ГИК) по показателю «Влияние ВИЧ/СПИД на бизнес», Центр СПИД  при содействии  Палаты предпринимателей, Управления  палаты предпринимательства и промышленности, а так же Департамента государственных доходов,  Управления Миграционной полиции по городу Астане,  проводит профилактические мероприятия  по предупреждению  распространения  ВИЧ-инфекции  среди рабочих-мигрантов  в  сфере крупного и среднего бизнеса.

ГККП «Центр по профилактике и борьбе со СПИД» города Астаны

врач-эпидемиолог организационно-методического отдела

Бексултанова Данагуль Тайгошкаровна,

помощник врача   эпидемиолога организационно-методического  

отдела Мауленбергенова Салима Рашитовна

Жүкті әйелдердің үрейін қашырған  АИТВ-жұқпасы.

Салауатты өмір салтын сақтаңдар
Болашақты нық қадаммен бастаңдар!

    АИТВ-жұқпасы адамзат алдында тұрған жаңа және қиын проблема. Өйткені ол еңбекке жарамды ерлер мен репродуктивтік жастағы әйелдердіңде өміріне дақ түсіргені анық. Ол тек медициналық қана емес, әлеуметтік мәселе.                                                       

Соңғы жылдары жер шары халықтарының назары ЖИТС (жұқтырылған иммун тапшылық синдромы) дерті алуда, қазірдің өзінде ондаған мың адамдардың өмірін жойған осы бір қатерлі ауру жайында жұмыр жердің түкпір-түкпірінде күн сайын хабар бермей отырған бірде-бір газет, журнал, теледидар немесе радио торабы жоқ.Бұл дерттің қара бұлты бүкіл жер шарын басып келеді. Өкінішке қарай, қазіргі уақытқа АИТВ-ға қарсы тиімді вакцина әзірленбеген,сол себепті АИТВ-жұқпасымен науқастанғандардың медициналық көмекке уақытылы араласпағанының соңы өлімге әкеліп соқтырады.

АИТВ (адамдағы иммунтапшылығы вирусы)- адамға өте қауіпті вирустардың бірі. АИТВ иммундық жүйені зақымдайды, иммун жүйесі бұзылғаннан кейін адам, сау адамға қарағанда, кез келген инфекцияның алдында дәрменсіз болады. АИТВ инфекциясының соңғы сатысы – Жүре пайда болған иммунтапшылығы синдромы.Мақалада Астана қаласындағы эпидемиологиялық жағдайды сипаттау, қарастырылған. Жастар арасындажұқтыру жағдайлары ерекше назарды қажет етеді. Жасөспірімдер ортасында АИТВ-жұқпасының таралуына себепші болатын АИТВ-жұқпасы жайында білімінің аз болуы, қанға енгізілетін есірткіні қолдануы,қауіпті сексуалдық тәжірибелер,жыныстық жолмен таралатын аурулар пайда болғанда медициналық көмекті елемеу сияқты жағдайларымен түсіндірілетін факторлар әсер етеді. Жастар жыныстық жолмен таралатын инфекциялар,  олардың салдары туралы өте аз біледі. Статистикалық мәліметтерге жүгінсек Астана қаласында АИТВ-жұқпасын жұқтырған адамдар санының 43 пайыздан астамы  әйелдер үлесіне тиесілі. Оған әйел ағзасының анатомиялық құрылысы себеп болып отыр. Нәресте жоспарлар алдында екі ерлі зайыпты міндетті түрде медициналық тексерістен өтуі тиіс. Қазіргі заманауи құрылғылармен жабдықталған зертханаларда қан тапсырып, қан талдауларынын қорытындысына көз жеткізе алады. Отбасы құрғаннан кейін әрбір әйел ана болуды армандайды. АИТВ жұқтырған әйелдердің де көпшілігі бала-шағалы болғысы келеді. Баланы дүниеге әкелу әр әйелдің құқығы.Осы мақалада АИТВ-жұқтырған жүкті әйелдер үшін вирустың  анадан балаға берілу жолдары, вирустың балаға берілу қаупін төмендетуге жағдай жасайтын терапия, вирустың берілуін күшейтетін факторлар қатары, босануды жүргізудің оңтайлы жолдары, босанғаннан кейінгі кезеңді жүргізу жолдары жайлы жазылады.АИТВ жұқпасының балаға берілу қаупі жоқ деп айта алмаймыз, бірақ оның жұқтыру қаупін, босану алды және босану кезінде медициналық көмекке уақытылы араласудың әсерінен вирустың анадан балаға  аз деңгейде берілу жолын төмендетуге болады.АИТВ-ға тексерілгенде «оң» нәтиже беруі әйелдерге үлкен соққы болады. Өкінішке қарай, көптеген әйелдер «оң» нәтижені жүктілік кезінде өтетін қарапайым тексерулер кезінде біледі. Мұндай жағдайда оның иығына өз денсаулығы мен өмірінің қауіпсіздігі ғана емес, сонымен қатар болашақ баланың денсаулығы мен тағдыры жүк болып ілінеді. Нәресте АИТВ-жұқтырған анасының антиденелерімен туылады. Анасының антиденелері балаларда 18 айда жойылады. Сол себепті бала ЖИТС орталығында есепке 12-18 ай тұрады. Кейбір аналарды бала жетім қалуы мүмкін деген ой толғандырады. Әрбір ата-ана мұндай маңызды мәселені дәрігерлердің иығына жүктей салмай, өзі шешім қабылдауы маңызды. Кейбір әйелдер жүкті болар алдында, не болмаса жүктілігін анықтаған жағдайда емін тоқтатуды қалайды. Бірақ бұл сұрақты егжей-тегжей талқылау керек. Әйел түбегейлі ем-дом шараларын жалғастыруы өте маңызды. Егер антиретровирусты терапияны тоқтатқан жағдайда, вирустық жүктеменің тез қалыптасуына әкеліп соқтыруы мүмкін. Ол анадан балаға берілу қаупін жоғарлатады. Жүкті әйелдің денсаулығын қадағалауда акушер-гинекологиялық әйелдер кеңесі, ЖИТС-тың алдын алу және оған қарсы күрес орталығының мамандары бірігіп қызмет атқарады. Бұдан басқа, емшекпен емізу кезінде жұқтырудың айқын тәуекелі болады. Вирус АИТВ-жұқтырған ананың емшек сүтінде анықталған. Сондықтан АИТВ-жұқпасы емшекпен емізу үшін қарсы көрсеткіш  болып табылады. Жүктілігінің соңғы аптасында жүкті әйелді қатаң бақылауға алып, аз қанды жоспарлы ота жасалады. Қазіргі таңда Астана қаласында АИТВ инфекциясының тұрғындар арасында жыныстық жолмен таралу 63 пайызды құрады. Жыныстық жол жоғары деңгейде көрініп отыр. Жыныстық жол – дүние жүзінде ең кең таралған АИТВ –жұқпасының берілу жолы. Ұрықта, әйелдің бөлінісінде АИТВ көп мөлшерде болады. Жыныс жолымен берілетін жұқпалар кезінде, АИТВ берілуі ұлғаяды. АИТВ инфекциясы жас талғамай, жастың да, кәрінің де өміріне кірбің түсіргені анық.

2014 жылдың статистикалық мәліметтеріне көз жүгіртсек  Астана қаласы бойынша АИТВ инфекциясына тексерілген жүкті әйелдердің ішінде 19 жүкті әйелде қан талдау қорытындылары «оң» нәтиже берді.«АИТВ-жұқпасы диагнозы қойылған жас әйел өзінің  дүниеге дені сау бала әкеле алатыны жайында» сұрақ мазалайтыныны айқын. Өмірге дені сау нәресте әкелу үшін, ем-дом  қабылдап жатқан кезден бастап, жоспарлы түрде біздің орталығымыздың дәрігерлеріне уақытылы көмегіне сүйену керек.Әрине, АИТВ дәрежесі бар әйелдің 95-98 пайыз жағдайда дені сау баланы туу мүмкіндігі бар. Ол үшін әйел жүктілігінің 14 апталығынан бастап вирусқа қарсы терапияны қабылдап, дәрігердің айтқандарын бұлжытпай орындауы тиіс. Орталығымыздың дәрігерлерінің көмегінің арқасында Астанада ЖИТС-пен ауыратын 19 әйел ана атанып,21 дені сау сәби дүние есігін ашты, оның ішінде егіздер мен үш егізсәбилерде бар.

Орындаған:

«ЖИТС-тың алдын алу және оған қарсы күрес орталығы»-ның эпидемиологдәрігері: ЖАНУЗАКОВА Амангуль Серикбаевна